Trong Đông y, vị thuốc này có tên là xạ can.
Nó được dùng trong nhiều bài thuốc và chế phẩm trị viêm đường hô hấp rất công
hiệu. Không dùng xạ can cho phụ nữ có thai.
Xạ can được coi là một vị thuốc quý chữa viêm
họng, viêm amiđan có mủ, ho nhiều đờm, khản tiếng; chữa sốt, đại tiểu tiện không
thông, sưng vú tắc tia sữa, đau kinh. Ngày dùng 3-6 g dưới dạng thuốc sắc hoặc
bột làm viên ngậm, viên uống. Hoặc dùng 10-20 g thân rễ xạ can tươi, rửa sạch,
nhúng qua nước sôi, giã nát với vài hạt muối, vắt nước ngậm và nuốt dần, bã hơ
nóng, đắp vào cổ.
Trong y học cổ truyền Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á, xạ can được dùng phổ biến làm thuốc trừ nhiệt độc, long đờm, điều trị viêm họng, đau họng, viêm thanh quản, viêm amiđan, ho khạc ra nhiều đờm và hen khó thở. Ngày dùng 3-9 g.
Bài thuốc có xạ can:
Trong y học cổ truyền Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á, xạ can được dùng phổ biến làm thuốc trừ nhiệt độc, long đờm, điều trị viêm họng, đau họng, viêm thanh quản, viêm amiđan, ho khạc ra nhiều đờm và hen khó thở. Ngày dùng 3-9 g.
Bài thuốc có xạ can:
Chữa viêm họng: Xạ can 4 g, kinh giới 16 g, kim ngân, huyền
sâm, sinh địa mỗi vị 12 g; bạc hà, cỏ nhọ nồi, tang bạch bì mỗi vị 8 g. Sắc uống
ngày một thang.
Hoặc: Xạ can 6 g, sinh địa, huyền sâm mỗi vị
16 g; mạch môn, tang bạch bì, cam thảo nam, kê huyết đằng, thạch hộc, mỗi vị 12
g; tằm vôi 8 g. Sắc uống ngày một thang.
Chữa viêm họng, ho đờm: Xạ can 6 g, sâm đại hành 15 g, mạch môn 15
g, cát cánh 6 g. Sắc uống ngày một thang. Hoặc:
- Xạ can 8 g, cam thảo dây hoặc mạch môn 10 g.
Sắc uống ngày một thang.
- Xạ can 8 g, sài đất 10 g, đậu chiều (sao
vàng) 8 g, cam thảo dây tươi 6 g. Sắc uống ngày một thang.
Viên nén chữa viêm họng: Mỗi viên có 0,08 g bột rễ và lá xạ can, bột
cát cánh 0,01 g, bột trần bì 0,01 g, tá dược vừa đủ. Mỗi ngày dùng 10 viên, chia
làm 3 lần ngậm.
Viên nén và sirô sâm can điều trị viêm họng
cấp và mạn tính:
Mỗi viên nén chứa lượng cao tương đương 0,2 g xạ can và 0,5 g huyền sâm. Sirô chứa 8 g xạ can và 20 g huyền sâm trong 100 ml. Người lớn: mỗi ngày uống hay ngậm 8-15 viên, chia 3 lần. Trẻ em: Uống sirô mỗi ngày 2-3 thìa cà phê, chia 3 lần.
Chữa viêm amiđan cấp tính: Xạ can 6 g; kim ngân hoa, cỏ nhọ nồi, bồ công anh, mỗi vị 16 g, huyền sâm, sinh địa, sơn đậu căn mỗi vị 12 g; bạc hà, ngưu bàng tử mỗi vị 8 g; cát cánh 6 g. Sắc uống ngày một thang.
Mỗi viên nén chứa lượng cao tương đương 0,2 g xạ can và 0,5 g huyền sâm. Sirô chứa 8 g xạ can và 20 g huyền sâm trong 100 ml. Người lớn: mỗi ngày uống hay ngậm 8-15 viên, chia 3 lần. Trẻ em: Uống sirô mỗi ngày 2-3 thìa cà phê, chia 3 lần.
Chữa viêm amiđan cấp tính: Xạ can 6 g; kim ngân hoa, cỏ nhọ nồi, bồ công anh, mỗi vị 16 g, huyền sâm, sinh địa, sơn đậu căn mỗi vị 12 g; bạc hà, ngưu bàng tử mỗi vị 8 g; cát cánh 6 g. Sắc uống ngày một thang.
Hoặc: Xạ can 8 g; kim ngân hoa, thạch cao mỗi
vị 20 g; huyền sâm, sinh địa, cam thảo nam mỗi vị 16 g; hoàng liên, hoàng bá,
tang bạch bì mỗi vị 12 g. Sắc uống ngày một thang.
Chữa viêm amiđan mạn
tính: Xạ can 8 g, huyền sâm 16 g; sa sâm, mạch
môn, tang bạch bì, ngưu tất mỗi vị 12 g; thăng ma 6 g, cát cánh 4 g. Sắc uống
ngày một thang.
Hoặc: Xạ can 8 g; sa sâm, mạch môn, huyền sâm,
tang bạch bì mỗi vị 12 g. Sắc uống ngày một thang.
________
bài này tớ sưu tầm trên nét. Con gái tớ đã
từng dùng xạ can khi còn nhỏ, thấy cũng đỡ ho phết.
Không có nhận xét nào